حبيب ثابت معروف به «ثابت ‏پاسال» يك نمونه از كلان سرمايه‏ داران ايرانى است كه با حمايت مقامات دولتى و خاندان سلطنتى به بازوى كمپانى‏هاى آمريكايى در ايران تبديل شد.

حبیب فرزند يك پارچه ‏فروش دوره‏ گرد يهودى بود كه در ميدان توپخانه تهران (اما م خمينى فعلى) به ماشين ‏شويى اشتغال داشت و پس از آن به عنوان كمك راننده و سپس به رانندگى ترقى يافت.

اولين سرمايه حبيب ثابت پاسال، يك تاكسى كهنه بود كه با آن مسافران را جا به‏ جا مى‏كرد. پس از آن يك كارگاه مبل و صندلى‏سازى تأسيس كرد و سرانجام نماينده فروش اتومبيل‏ هاى دوج در تهران شد. در سال 1949. م (1328 ش) براى مدتى به امريكا رفت و فعاليت‏ هاى تجارى خود را در آنجا ادامه داد.

محمدرضا پهلوی در بازديد از ايستگاه تلويزيونی حبيب ثابت در تهران.
در تصوير هرمز ثابت، ناصر ذوالفقاری، علی مؤيد ‌ثابتی، نعمت‌الله نصيری حضور دارند

حبيب ثابت در مراجعت به ايران، نخستين ايستگاه تلويزيونى را راه ‏اندازى كرد و با نمايش فيلم‏ ها، سريال‏ ها و نمايشهاى امريكايى، به ترويج فرهنگ بيگانه مشغول شد.

وى در 41 كارخانه و مؤسسه عظيم سرمايه داشت و پس از محمدرضا پهلوى، ثروتمندترين مرد ايران بود. حبيب ثابت چنان سرمايه ‏اى فراهم آورد كه براى مثال در سال 1971 م (1350 ش) براى خريد يك ميز تحرير عتيقه 000/441 دلار پول داد و گفت:

«اين ميز از هر چيز ديگرى بيشتر به من لذت مى ‏دهد، زيرا كارم را با ساختن ميز و صندلى شروع كردم و حالا مى‏ توانم گرانبهاترين قطعه مبلمان جهان را خريدارى كنم.»

حبیب ثابت ( ثابت پاسال ) و ریچارد نیکسون رئیس جمهور امریکا

حبيب ثابت پاسال كه به مسلك بهائيت گرويده بود، در دوران نخست‏ وزيرى اميرعباس هويدا، فوق‏ العاده رشد كرد و از زمره تغذيه‏ كنندگان مالى اسرائيل بود كه به دليل نقش اساسى وى در تأمين نيازهاى مالى دولت اسرائيل، خيابانى در «تل ‏آويو» به نام او، اسم‏ گذارى شد. ثابت پاسال در يك خانه 15 ميليون دلارى كه كپيه‏ اى ناقص از قصر «لوپتى تريانون» در ورساى فرانسه بود، زندگى مى ‏كرد. دكوراسيون اين خانه را همان دكوراتورى طراحى كرده بود كه مسئول تداركات چادرهاى سلطنتى تخت‏ جمشيد بود. در اين خانه پرده ‏ها را از بلژيك آورده بودند، درها متعلق به يك قصر فرانسوى بود و دستگيره ‏ها از روى يك مدل مربوط به يك صد سال پيش، به ‏طور اختصاصى براى وى، ساخته شده بود. اين خانه پاتوق هويدا و ديگر دوستان ثابت پاسال براى خوشگذرانى و عياشى بود. تأسيس كارخانه پپسى‏ كولا يكى از حركت ‏هاى ثابت پاسال بود كه فرزند ارشد وى ـ ايرج ثابت ـ در سال 1336 هـ.ش براى راه ‏اندازى آن به ايران آمد. تحريم نوشابه ‏هاى ساخت اين شركت، به علت بهايى بودن خانواده ثابت پاسال، كارخانه پپسى را با مشكل بزرگى مواجه كرده بود.(1)جايگاه و پايگاه حبيب ثابت در محفل بهائيان به حدى بود كه، در شهريور ماه سال 1343 كه در جاده شمال در تصادف، پاى اميرعباس هويدا كه در آن زمان، وزير دارايى كابينه حسنعلى منصور بود، شكست، قاسم اشراقى در نامه ‏اى به دكتر فرهنگ مهر كه معاون هويدا در وزارت دارايى بود، چنين نوشت :

«بمناسبت پيشامدى كه براى جناب هويدا وزير محترم دارايى رخ داده، خواهشمند است مراتب تأثر و تأسف اينجانب و برادرانم را به عموم هم ‏مسلكان و بخصوص جناب آقاى ثابت پاسال مدير محترم تلويزيون ايران، كه بزرگترين خدمتگزار فرقه ما هستند، ابلاغ فرماييد.(2)

 استقبال حبيب ثابت از دو تن از زنان بازيگر خارجي در فرودگاه مهرآباد

ابراز مراتب اظهار تأسف و تأثر در حادثه تصادف براى هويدا، بخصوص‏ براى حبيب ثابت، نشانگر ارتباط تنگاتنگ و صميمى و حساب شده اين دو مى ‏باشد كه با توجه مختصرى به عبارات اين نامه، مى ‏توان به آن پى برد، وگرنه اين تصادف، چه ربطى به ثابت پاسال داشته است.

در اين بخش 3 برگ سند مربوط به حبيب ثابت پاسال كه نشانگر نقش وى در ديوان‏ سالارى رژيم پهلوى است، در معرض مطالعه خوانندگان محترم قرار گرفته است :

سند اول به تاريخ 28/9/1332 ـ 4 ماه پس از كودتاى ننگين 28 مرداد است. اين سند نامه‏اى از او به محمدرضا پهلوى است كه در آن به صرف مال و تلاش خويش در دوران اقامت در امريكا، اشاره كرده و ضمن يادآورى خدمات خود، تقاضاى تأسيس مركزى تجارى، نظير مراكز تجارى آمريكا را نموده است...

حبيب ثابت، جعفر شريف ‌امامي، طاهر ضيايي، حبيب اخوان در رستوران يک هتل

سند دوم به تاريخ 27/9/1342 مى ‏باشد كه در آن به صرف مال و تلاش او در موقع حضور خاندان پهلوى در امريكا، اشاره دارد و علت پيشرفت ‏هاى وى را، در اين مسئله خلاصه كرده است كه البته اين تنها علت تاخت و تاز حبيب پاسال در عرصه اقتصاد ايران نيست. و سند سوم به تاريخ 13 نوامبر 1967 م. (22 آبان 1346 ه‍ ش) است كه «بيت‏العدل اعظم» بهائيان در حيفا ـ اسرائيل ـ ابلاغ دادن هديه به محمدرضا پهلوى توسط ثابت پاسال را به محفل بهائيان ايران اعلام كرده است.

و اينك متن اسناد:

سند اول:

تاريخ 28/9/32

پيشگاه اعليحضرت همايون شاهنشاهى

به شرف عرض مى ‏رساند جناب آقاى علاء وزير دربار شاهنشاهى در زمان مأموريت در امريكا به پيروى از منويات مقدس ملوكانه، ايرانيان مقيم آن كشور و من‏ جمله اين چاكر را همواره به صرف مال و هرگونه مجاهدتى در خدمت به ميهن عزيز هدايت و تشويق مى ‏نمودند. اينك چاكر كه سالها در رشته بازرگانى در كشورهاى مختلف و به‏خصوص در ايالات متحده امريكا تجاربى به دست آورده، مهياست كه به منظور اجراى نيت مقدس ملوكانه بناى زيبا و مناسبى نظير مراكز تجارى امريكا با كليه وسايل جديد در تهران ايجاد نمايد. وجود چنين بنايى گذشته از اينكه بر زينت پايتخت شاهنشاهى مى ‏افزايد، به سبب تمركزى كه به امور بازرگانى خواهد داد به پيشرفت اقتصادى كشور نيز كمك فراوانى خواهد نمود و ضمنا براى ساختمانهاى آينده نمونه ‏اى از طرز بنا و معمارى جديد خواهد بود. براى تهيه «طرح و نقشه» اين بنا كه در حدود پانصد نفر كارگر را در مدت دو سال مشغول خواهد داشت اخيرا يك نفر مهندس از امريكا آورده و پس از مطالعات دقيق به اين نتيجه رسيده است كه تنها محل مناسب به جهت يك مركز بازرگانى در تهران كه در ميان شهر و نزديك به ادارات باشد، زمينى است كه در پشت بانك ملى بازار واقع شده ولى به قرار معلوم بانك ملى اين زمين را براى ساختن انبار اموال رهنى در نظر گرفته و حال آنكه ايجاد يك مركز بازرگانى در اين محل بر احداث انبار به دلائل زيادى كه بعضى از آنها ذيلاً به استحضار خاطر ملوكانه مى ‏رسد رجحان دارد:

اولاً انبار كالا را مى ‏توان در زمينهاى ارزانترى احداث نمود. ثانيا تفاوت قيمتى كه بانك ملى از فروش اين زمين به دست خواهد آورد، براى ساختمان آن شعبات كافى خواهد بود. ثالثا ايجاد يك بناى زيبا و آبرومند در مركز شهر بر زيبايى و اهميت و عظمت شهر مى ‏افزايد. رابعا وجود چنين مراكز بازرگانى به پيشرفت امور اقتصادى كمك خواهد نمود. اينك با تقديم نقشه ساختمان از پيشگاه مبارك اعليحضرت همايون شاهنشاهى مستدعى است چنانچه اين عرايض در خاطر خطير ملوكانه شرف قبول يابد امر و مقرر فرمايند كه بانك ملى با قصد خدمتگزارى چاكر مساعدت نمايند.

چاكر حبيب ثابت

سند دوم:

گزارش اطلاعات داخلى

تاريخ : 25/9/42

يكى از بازرگانان بازار مى‏ گفت در محافل اقتصادى تهران چنين شهرت دارد كه در دوره زمامدارى آقاى علم امور مربوط به اقتصاد كشور طبق نظر و به نفع حبيب ثابت‏پاسال تنظيم و اجرا مى ‏شود و علت آن هم اين است [كه] در زمان حكومت مصدق موقعى كه ملكه مادر و عده ‏اى از خاندان جليل سلطنت در اثر فشار حكومت وقت از ايران خارج شده و به امريكا رفته بودند در آن كشور مورد بى ‏مهرى كاركنان سفارت ايران قرار گرفته ولى حبيب ثابت پاسال كه آن موقع در امريكا داراى زندگى مجلل بوده اعضاى خانواده سلطنتى را به منزل برده و از آنان پذيرايى كامل نموده است و اكنون كه كليه قدرت ‏هاى كشور در دربار متمركز شده به پاس كمك ‏هاى سابق، وزارت اقتصاد به دستور دربار شاهنشاهى به نفع ثابت پاسال قدمهاى متعددى برداشته و در موضوع منع ورود روغن ماشين يك قلم 24 ميليون تومان به حبيب ثابت پاسال سود رسانيده است.

سند سوم:

10 شهرالقدرة 124

13 نوامبر 1967

محفل مقدس روحانى ملى بهائيان ايران شيداللّه‏ اركانه

در جواب مكتوب نهم شهرالقدرة 124 چنانكه به جناب ثابت نماينده محترم آن محفل ابلاغ گرديد، اين هيئت با تقديم هديه پيشنهادى به حضور ملوكانه موافقت دارد. بديهى است نتيجه را اعلام خواهند داشت.

با تقديم تحيات بهيه

بيت ‏العدل اعظم
منبع: کتاب اتفاقات تاریخی به روایت اسناد ساواک
1- برگرفته از كتاب زندگى و خاطرات اميرعباس هويدا، صص 230ـ 233

2- ظهور و سقوط سلطنت پهلوى، ج 2، ص 384