نگاه علمای معاصرجریان فکری شیخیه

شنبه, 07 تیر 1399 08:00 نوشته شده توسط  اندازه قلم کاهش اندازه قلم کاهش اندازه قلم افزایش اندازه قلم افزایش اندازه قلم

بهائیت در ایران : بیان دیدگاهها و نظرات پدید آورندگان تفکر شیخیه از آن جهت حائز اهمیت است که همین دیدگاه بود که جریان ناب شیعه را دچار انشقاق کرد و همین قرائت بود که جریان ضاله ای همچون بابیت  از آن الهام گرفت و کمی کمتر از دو قرن است با حرکت آرام بلای جان مسلمانان شیعه در ایران و اقصی نقاط جهان شده است اگر نقدی بر شیخیه آورده میشود بدان جهت است که خوب بدانیم تفکر بابیت و بهائیت از چه نگاهی سرچشمه گرفته است .  آیت‌الله بروجردی اعتقادات شیخیه‌ی کرمان را بر طبق روش امام صادق (علیه السلام) نمی‌دانستند و علامه قاضی شرک را یکی از انحرافات اعتقادی شیخ احمد احسایی می‌داند که وی خدا را مفهومی پوچ و بدون اثر معرفی کرده است. علامه تهرانی، احسایی را مخالف عرفا و فاقد استاد اخلاق و تربیت دانسته که به همین سبب به انحراف رفته است.

 

دیدگاه علمای شیعه در خصوص فرقه‌ی شیخیه و مشایخ ایشان، می‌تواند در شناخت این فرقه کمک شایانی داشته باشد. در این مقاله به خواست خداوند متعال به این موضوع خواهیم پرداخت.
مرحوم فلسفی ایرادهایی را که علمای شیعه بر شیخیه وارد کرده بودند، در ۲۵ سؤال خلاصه کرده و به ابوالقاسم ابراهیمی، چهارمین سرکرده‌ی شیخیه‌ی کرمان، می‌دهد و از وی می‌خواهد که پاسخی صریح، کوتاه و شفاف دهند. ابراهیمی نیز سؤالات را دریافت و بعد از مدتی به آنها پاسخ می‌دهد. مرحوم فلسفی سؤال و جواب‌ها را خدمت آیت‌الله بروجردی (رحمه‌الله) می‌برند و ایشان بعد از مطالعه می‌فرمایند: «ابراهیمی همان حرف‌های قبل را زده است و این جواب‌ها بر طبق روش امام صادق (علیه السلام) نیست.» (1)
آیت‌الله مکارم شیرازی (حفظه‌الله) درباره‌ی شیخیه فرموده‌اند: «فرقه‌ی شیخیه دارای انحرافات فراوانی هستند و مشروعیت ندارند. در صورت امکان آنها را با زبان خوش، توأم با ادب و احترام، ارشاد کنید و اگر مؤثر نشد از آنها دوری گزینید و در جلساتشان شرکت ننمایید.»(2)
آیت الله مصباح (حفظه‌الله) در خصوص مشایخ شیخیه فرموده‌اند: «به نظر می‌رسد که خود شیخ، شخصی زاهد و وارسته بوده است؛ گرچه در برخی از مسائل به دلایلی به بیراهه رفته است؛ اما شخصیت سید‌کاظم دقیقاً مشخص و واضح نیست و به طور کلی وی دارای شخصیتی مبهم و مشکوک است و اما کریم‌خان‌کرمانی کسی است که دکان‌باز بوده و به فرقه‌سازی و أنا رجل گفتن در مقابل اکابر علمای عصر پرداخته است».(3)
علامه طباطبایی (رحمه‌الله) درباره‌ی شیخیه فرموده‌اند: «دو طایفه‌ی شیخیه و کریم‌خانیه، که در دو قرن اخیر در میان شیعه‌ی دوازده امامی پیدا شده‌اند، نظر به این‌که اختلافشان با دیگران در توجیه پاره‌ای از مسائل نظری است، نه در اثبات و نفی اصل مسائل، جدایی ایشان را انشعاب نشمرده‌ایم».(4)
ملاعلی نوری (5) در اصفهان از ارادتمندان شیخ احمد احسایی به شمار می‌رفت و همیشه مطالب علمی ایشان را تأویل و
 توجیه می‌کرد. زمانی که شیخ احمد احسایی وارد ایران شد و در اصفهان اقامت گزید، وی به جهت احترام شیخ، کلاس درس خود را تعطیل کرد تا شاگردان وی در درس احسایی شرکت کنند. شاگردان ملا علی نوری در همان جلسات اول متوجه شدند که شیخ نسبت به اصطلاحات و مباحث فلسفی بیگانه است. بعد از اندکی شاگردان ملا علی تصمیم گرفتند که دیگر در درس شیخ شرکت نکنند و ملا علی هم از رفتار خود پشیمان شد که چرا در این مدت مباحث علمی شیخ را توجیه کرده است.(6)
آیت‌الله قاضی (رحمه‌الله) در حق احسایی فرموده‌اند: شیخ احسایی خدا را مفهومی پوچ و بدون اثر، خارج از اسماء و صفات می‌داند و این عین شرک است... . ایشان کتاب مشهور احسایی را، که شرح زیارت جامعه‌ی کبیره باشد، مشتمل بر مباحث اعتقادی شرک‌آمیز می‌داند.(7)
علامه تهرانی در ادامه فرمایش علامه قاضی می‌نویسد: «بدین مناسبت شیخیه و حشویه که رئیسشان شیخ احمد احسایی است در قطب مخالف عرفا قرار دارند و برای همین این همه با عرفا دشمنی می‌کنند و سرسختی می‌نمایند؛ چرا که صددرصد با یکدیگر در ممشی مختلف هستند. مرحوم قاضی، بیماری شیخ را بدین جهت می‌داند که تحت تربیت یک استاد کامل و موحد قرار نداشت.»(8)
جالب اینکه وصی مرحوم قاضی، آیت‌الله شیخ عباس قوچانی، متوجه این مطلب دقیق
 نشدند و اعتقاد داشتند که اشکالی در اعتقادات شیخیه وجود ندارد؛ چرا که آنها را نیز مانند دیگر شیعیان، اهل عبادت و ولایت می‌دانست و اعتقاد داشت که فقهشان همان فقه شیعه است و از جهت اخلاق و رفتار ایرادی ندارند؛ اما بعد از اینکه مرحوم قاضی (رحمه‌الله) با استناد به کتاب شرح زیارت جامعه‌ی کبیره، اشکال اعتقادی شیخ احمد احسایی را بیان فرمودند، وی هم متوجه‌ اشتباه خود شد که شیخیه چگونه به انحراف رفته است.
می‌توان گفت: شناخت انحرافات اعتقادی شیخیه و دیگر فرقه‌های گمراه
 توسط عوام ممکن نیست و نیاز است که اهل آن به این مطلب بپردازند.

پی‌نوشت:
1-  محمدتقی فلسفی، خاطرات و مبارزات حجة الاسلام فلسفى، تهران، بی‌نام، چاپ دوم، فروردین 1382 ش، ص ۳۸۶-۳۸۷.
2-آیت‌الله مکارم شیرازی، استفتائات، قم: انتشارات علی‌بن‌ابیطالب (ع)، چاپ اول، سال 1393 ه.ش، ج 4، ص 500، س 1364.
3- علی اکبر باقری، نقد و بررسی آرای کلامی شیخیه‌ی کرمان، قم: انتشارات مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی، سال 1392 ه.ش، ص ۱۱۰.
4- سید محمد حسین طباطبایی، شیعه در اسلام، قم: انتشارات واریان، چاپ دوم، زمستان 1380 ه.ش، ص 94.
5- ملاعلی آخوند نوری مازندرانی، معروف به حکيم الهی، يکي از حکما و فلاسفه‌ی مشهور قرن سيزدهم ه.ق است که در نور مازندران متولد شد. بر طبق نظر بسياری از دانشمندان و مورخين، هيچ فيلسوفی در دوره‌های اخير مانند آخوند نوری، منشأ آثار و مبدأ فيض و برکات نبوده است. مهمترين اثر وی، اسفار مشحون است.
6-مرتضی مدرسی، شیخی‌گری، بابی‌گری از نظر فلسفه، تاریخ و اجتماع، تهران: کتابفروشی فروغی، چاپ دوم، خرداد 1351 ه.ش، ص 54-55.
7- آیت الله علامه حاج سید محمد حسین حسینی تهرانی، روح مجرد، مشهد: انتشارات علامه طباطبایی، چاپ هشتم، شوال ۱۴۲۵ ه.ق، ص 427.
8- همان، ص 428.

خواندن 485 دفعه
این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)

معرفی رهبران بهائیت

  • زرین تاج قزوینی

     

    زرین تاج قزوینی (فاطمه یا ام السلمه) مشهور به طاهره قُرهالعَین یا طاهره بَرَغانی (زاده 1228 قمری برابر با 1823 میلادی در قزوین - درگذشته 1268 قمری برابر با 1850 میلادی).

     

    ادامه مطلب...
  • شوقي افندي

    شوقي افندي ملقب به شوقي رباني (1314-1377/1336ش) فرزند ارشد دختر عبدالبهاء بود که بنا به وصيت وي، در رساله اي موسوم به الواح و وصايا به جانشيني وي منصوب شده بود.

    ادامه مطلب...
  • علی محمد باب

    علی محمد باب شیرازی، موسس بابیت است. او شاگرد سید کاظم رشتی بود که با بهره گیری از افکار شیخیه، ادعای بابیت، امامت، خدایی و … کرد و در آخر توبه نامه نوشت و خود را هیچ دانست.

    ادامه مطلب...
  • سید کاظم رشتی

    سيد كاظم رشتي بن سيد قاسم بن سيدحبيب از سادات حسيني مدينه ، زبده ترين شاگرد شيخ احمد احسائي بود که پس از مرگ شيخ رهبري  شيخيه را برعهده گرفت.

    ادامه مطلب...
  • عباس افندی (عبدالبهاء)

    عباس افندي (1260-1340) ملقب به عبدالبهاء، پسر ارشد ميرزا حسينعلي است و نزد بهائيان جانشين وي محسوب مي گردد.

    ادامه مطلب...

مبارزان با بهائیت

cache/resized/ccaca808332350bd352314a8e6bdb7dd.jpg
یکی از حوادث مهم زندگی آیت الله بروجردی تقارن سال
cache/resized/a2c88199bdee2998adc4f97d46fdb662.jpg
ملا محمد سعید بارفروشی معروف به سعید العلما یکی