بر طبق آموزه‌های اسلام، بعد از اینکه انسان از دنیا رفت، واجب است بدن او را، بعد از رعایت آداب شرعیه‌ای همچون انجام غسل و کفن و نماز و... در قبر  بگذارند. این بدن دنیوی، بعد از مدتی در قبر متلاشی خواهد شد. اما در مورد عده‌ای از انسان‌ها استثناء وجود دارد، که بدن دنیوی آن‌ها در قبر، تا روز حشر سالم می‌ماند و از بین نمی‌رود. در این خصوص روایاتی در وسائل شیعه و دیگر کتب روائی معتبر وجود دارد، که بیانگر این مطلب هستند که بدن پیامبر اکرم و اهل بیت (علیهم السلام) و انبیاء و بعضی از مؤمنین در قبر نمی‌پوسد و مراد از بدن، بدن دنیوی آنهاست. در ذیل به چند مورد اشاره می‌کنیم.
پیامبر اکرم (صلوات الله علیه) می‌فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ عَلَى الْأَرْضِ أَنْ تَأْكُلَ أَجْسَادَ الْأَنْبِياءِ فَنَبِي اللَّهِ حَي يرْزَقُ.(1)همانا خداوند متعال بر زمين حرام نموده است، اينكه اجساد انبيا را بخورد. پس نبيّ خدا زنده است و روزی داده می‌شود».
یا اینکه امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) در نهج البلاغه می‌فرمایند: «انه یموت من مات منا و لیس بمیت و یبلی من بلی منا و لیس ببال.(2) هر که از ما (اهل بیت) می‌میرد، در حقیقت نمرده است، و چیزی از ما کهنه و پوسیده نمی‌شود».
در خصوص حضرت رقیه نیز نقل شده است، که جنازۀ دنیوی ایشان بعد از قرن‌ها سالم مانده و در قبر نپوسیده است و به مدت سه روز بر روی دستان جناب سید ابراهیم بود تا قبر ایشان تعمیر گردید.(3) نیز در خصوص قطب‌الدین راوندی، که یکی از علمای بزرگ عالم تشیع است، به طور متواتر نقل شده، که جنازۀ دنیوی ایشان در قبر سالم مانده است و آیت‌الله اراکی نیز این مطلب را تأیید کرده‌اند. این محدث بزرگ در سال 573 ه.ق در شهر مقدس قم از دنیا می‌رود و جنازه‌اش را در حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) دفن می‌کنند. هشت قرن بعد، وقتی که حرم مطهر در دست تعمیر و توسعه بود، با جنازه سالم ایشان مواجه می‌شوند.(4)
و همچنین جنازۀ نزدیک به صد تن از یاران حضرت سلطانعلی، فرزند امام باقر (علیه السلام)، که همراه ایشان در جنگ با دشمنان، در مشهد اردهال به شهادت رسیدند، بیش از هزار سال سالم مانده‌اند.(5) و موارد بسیار دیگری نیز وجود دارد که بیانگر این مطلب است و از آنجا که ظرفیت این مقاله، بیش از این نیست، به همین مقدار بسنده می‌کنیم. در مقابل شیخیه، که یکی از مکاتب اعتقادی حادث شدۀ در دو قرن اخیر است، قائل است به اینکه، بدن دنیوی پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) در قبر متلاشی و تجزیه می‌شود؛ همان‌طور که بدن دیگر انسان‌های معمولی در قبر پوسیده می‌شود و می‌گویند که این بدن دنیوی را، خداوند در اختیار پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) گذاشته است، تا ما انسان‌ها بتوانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم. محمد کریمخان در کتاب «رجوم شیاطین» این چنین می‌گوید: «بعد از وفات و ملحق شدن هر وصیی به نبی خود پس چون‌‌ این لباس را خلع کنند، باز از ادراک خلایق بیرون روند و آن لباس (جسم امام) در قبر می‌ماند و متفرق می‌شود و به اصول خود بر می‌گردد».(6)
احسائی و دیگر رهبران شیخیه، در توجیه روایاتی که در خصوص سالم ماندن بدن پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) در قبر وارد شده‌اند، به هورقلیا متوسل شده‌اند، کما اینکه در بحث معاد، حشر، حیات امام زمان، رجعت، معراج و دیگر مباحث اعتقادی به هورقلیا متوسل شده‌اند. در خصوص هورقلیا می‌توانید به کتابها و مقالاتی که در این خصوص نوشته شده است مراجعه کنید(7)شیخیه می‌گویند که مراد این دسته از روایات، که بیانگر سالم ماندن بدن پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) در قبر هستند، آن است که بدن هورقلیایی پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) در قبر متلاشی نمی‌شود؛ اما این بدن دنیوی آنها در قبر متلاشی می‌شود. (8)
آنچه عجیب و در خور تأمل است، این است که چگونه شیخیه به الفاظ نامأنوسی همچون هورقلیا متوسل شده‌اند و مسائل اعتقادی سنگینی همچون معاد، رجعت، حشر، معراج و... را با توجه به آن تفسیر می‌کنند، که تا به حال هیچ یک از علمای بزرگ شیعی چنین سخنانی از آنها دیده و شنیده نشده است. و عجیب‌تر اینکه، بر این سخنان مشایخ شیخیه، هیچ دلیل و سند معتبری وجود ندارد. لذا باید بر طبق ظواهر روایات قائل شد، که همین بدن دنیوی پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) و مؤمنین در قبر نمی‌پوسد و متلاشی نخواهد شد.

پانوشت:

1- بحارالأنوار، ج86، ص264.
2- نهج البلاغه، محمد دشتی، خطبۀ 87، بند 16.
3- جهت مطالعه بیشتر ر.ک: حسین تربتی، مقالۀ تحقیقی دربارۀ حضرت رقیه، مجلۀ مبلغان، 1388 ه.ش.
4- خبرگزاری فارس، کد خبر: 13911101001307، تاریخ انتشار: 91/11/02.
5- خبرگزاری مشرق نیوز، کد خبر: 50110، تاریخ: 1390/03/12.
6- محمد کریمخان کرمانی، رساله در جواب سؤالات محمد صادق کرمانی، ص 43.
7- جهت مطالۀ بیشتر ر.ک: مقالۀ هورقلیا، محمد معین، مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارۀ 3، فروردین 1333 ه.ش.؛ مقالۀ هورقلیا در نزد سهروردی، بابک علیخانی، مجلۀ جاویدان خرد، شمارۀ 3، تابستان 1389 ه.ش.؛ مقالۀ مظاهر عالم هورقلیا در فلسفه اشراق و مکتب شیخیه، فریده محرمی و سید عباس ذهبی، فصلنامۀ اندیشۀ دینی، شمارۀ 35، تابستان 1389 ه.ش.
8- احمد بن زین الدین احسائی، شرح زیارت جامعۀ کبیره، ج 3، ص 127-129.