حفظ اموال تشکیلات بهائیت در داخل و خارج کشور

نوشته شده توسط شادروان احمد الهیاری

باز نشر از بهائیت در ایران

همان طور كه پيشتر اشاره شد، شناسايي و ثبت بهائيت ابتدا از آمريكا آغاز شد. در جريان به رسميت شناختن موقوفات بهايي نيز ايالات متحده آمريكا پيشقدم گرديد و بهائيان آمريكايي موفق شدند در مدت كوتاهي عوارض و مالياتهاي موقوفات بهايي را لغو كنند و حتي تسهيلات ويژه اي براي بهائياني كه صرفاً به امور بهائيت مي پردازند، به وجود آورند. به موجب موافقتنامه و قرارهايي كه در آن سالها به تصويب فرمانداران محلي و ايالات آمريكا رسيد، موقوفات بهايي متعلق به «محفل مركزي بهائيان آمريكا» به نام «رفقاي جامعه بهائيت» ثبت شد.
اما بهائيان ايران كه نتوانستند مانند كشورهاي ديگر، اراضي موقوفه و اعتبارات وقفي خود را رسماً به ثبت برسانند، با تأسيس شركتهايي همچون «امنأ» و «بانك نونهالان» سرمايه هاي مادي خود را متمركز كردند.
«شركت امنا» كه در سال 1337 شمسي برابر با 1958 ميلادي در ايران رسماً به ثبت اداره ثبت شركت ها رسيد، در حقيقت يكي ديگر از سازمانهاي نيمه مخفي بهايي بود كه براي معاملات، قبول موقوفه و هديه و ضبط ماترك بهائيان بدون اولاد و احفاد و به طور كلي ثروت هاي بلاوارث به وجود آمد و اعضاي هيئت مديره آن به اين شرح معرفي شدند:
1- سرلشكر بازنشسته شعاع الله علائي، رئيس هيئت مديره
2- هادي رحماني، مدير عامل
3- ذكرالله خادم، عضو هيئت مديره(19)
4- عباسقلي شاهقلي، عضو هيئت مديره
اين شركت در ساختماني كه در خيابان ارباب جمشيد تهران خريداري شد، آغاز به كار كرد و بانك نونهالان نيز در همين محل فعاليت داشت. قابل توجه آنكه اكثريت اعضاي هيئت مديره شركت امنا عضو محفل روحاني ملي بهائيان نيز هستند:
1- سرلشكر علائي (ايادي امرالله)، رئيس
2- علي محمد ورقا (ايادي امرالله و امين حقوق الله)، نايب رئيس
3- سليم نونو، امين صندوق
4- عباسقلي شاهقلي، منشي
5- بهيه نادري، معاون منشي
6- حبيب ثابت پاسال
7- هادي رحماني
8- ادليد شارپ
9- سرتيپ هدايت الله سهراب(20)
«شركت امنا» كه براي نخستين بار در سال 1929 ميلادي برابر با 1308 شمسي در واشنگتن آمريكا تشكيل شد، توسط «هنري. ل. استيسون» وزير امورخارجه وقت آمريكا به رسميت شناخته شد و اعتبار نامه تأسيس آن از جانب وي به محافل مركزي بهائيان آمريكا و كانادا ابلاغ گرديد.
پس از تشكيل «شركت امنأ» آمريكا و كانادا، شركت هايي تحت همين عنوان تا سال 1938 در چهار قاره ديگر جهان به وجود آمد. البته در ايران رسماً قانوني براي معافيت مالياتي اين شركت تصويب نشد، اما مسؤولان شركت هرساله با حساب سازي هاي دروغين و پرداخت رشوه به برخي مأموران و حسابرسان، مبالغي بسيار اندك به عنوان ماليات به دولت مي دادند و هر مميز مالياتي هم كه به اين وضع ايراد مي گرفت و درصدد وصول ماليات واقعي اين شركت برمي آمد، با اعمال نفوذ آنان فوراً از كار بركنار مي گرديد.
بهائيان به هنگام تنظيم سند انتقال اموال غلامرضا امين امين، با اعمال نفوذ و پرداخت رشوه به پاره اي از مقامات، موفق شدند تا بدون پرداخت هيچ گونه عوارض و ماليات اين ثروت نجومي را تصاحب كنند. اما تني چند از كارمندان صديق مسلمان و وظيفه شناس وزارت دارايي با انتشار اعلاميه هاي متعدد اين خلافكاري را افشا كردند و پس از سالها پيگيري، سرانجام موفق شدند اين پرونده را به جريان بيندازند و سرانجام وزارت دارايي مجبور شد تا براي وصول ماليات هاي متعلق به آن اقدام كند. تلاش هاي حبيب ثابت براي حذف اين ماليات به جايي نرسيد و او براي اعمال نظر خود چنين پيشنهاد داد:
«دوستان عزيز گرامي، جنابان نخجواني و فتح اعظم
اي كاش در ژانويه گول حرف هاي آنها را كه براي من اظهار. . . نخورده بوديم و چندين ميليون هم بي جهت ]به نظر مي رسد به صورت رابطه و رشوه[ نداده بوديم. . . آنچه باعث نگراني مخلص است اين است كه. . . ]فرصت[ بگذرد. . . ادعاي آنها بين يكصد و يكصدوپنجاه ميليون تومان. . . است. . . من خيلي سعي كردم كه محفل را راضي كنم كه صراحتاً از بيت العدل اعظم بخواهند كه در اين مدت 10 روزه اقداماتي بين المللي ]انجام دهند[. . . محفل راضي نشد كه جسارت كند و نظر بدهد كه بيت العدل «اعظم» چه بايد بكند. . . اميدوارم كه جمال مبارك ]شوقي افندي[ ارائه طريقي فرمايند. . .
پی نوشتها

19- ذكرالله خادم در سال 1283 شمسي در طهران به دنيا آمد. پدرش كه بهاءالله او را نصرالله خطاب مي كرد، لقب خادم را از الواح بهايي براي خود انتخاب كرد.
ذكرالله خادم از تربيت شدگان و مربيان مدرسه تربيت بود و سال ها در اداره ماليه تهران، مترجم بود و نيز به عنوان متصدي امور فرهنگي شركت نفت در جنوب، منشي سفارت عراق از سال 1310-1323 مشغول به كار بود. وي در بسياري از كنفرانس هاي قاره هاي اروپا، آمريكا و. . . شركت داشت و مسافرت هاي تبليغي بسياري براي بهائيان انجام داد و از اكتبر تا دسامبر 1958 عضو علي البدل هيأت ايادي امرالله مقيم فلسطين و همچنين نماينده مركز جهاني بهايي بود.
20- اخبار امري، شماره 3 و 4، سال .1341